Βιβλία Αγγλικών Γυμνασίου. Fexe mou kai glystrisa.

ΠΑΡΑΙΤΟΥΜΑΙ. 

Να σημειωθεί στα πρακτικά. Συντάσσω επίσης τη διαθήκη μου. Θα κληροδοτήσω στους συναδέλφους τα σχέδια μαθημάτων που εκπόνησα αυτά τα χρόνια για να βγω απ' το λαβύρινθο των απερίγραπατα-πατα-πατα απαράδεκτων βιβλίων αγγλικών του γυμνασίου που να πέσει κεραυνός και να κάψει αυτούς που τα ...σχεδίασαν, αυτούς που τους πλήρωσαν γι αυτό, αυτούς που τα ενέκριναν, αυτούς που δεν τα κατήγγειλαν κ.ο.κ. 

Αυτές οι παραπάνω γραμμές ξεκίνησαν σαν Πρωταπριλιάτικο αστείο στο φάτσαμπουκ. Λίγοι τσίμπησαν, και καλά έκαναν, γιατί συνεχιζόταν σαν έκφραση αγανάκτησης για το διδακτικό υλικό που καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε στην τάξη, αντί για την τουαλέτα όπου και θα ταίριαζε περισσότερο, παρ' όλες τις φιλοδοξίες των δημιουργών του που ίσως το αντιλαμβάνονταν ως αποτέλεσμα μεγάλης έμπνευσης, μια πρωτοποριακή σύλληψη... 

(Αντισύλληψη μάλλον, δηλαδή αδυναμία σύλληψης από τους μαθητές απλών εννοιών αγγλικού συντακτικού και γραμματικής. Δηλαδή, για πιο λιανά: Εμποδίζει τους μαθητές να συλλάβουν αυτά τα πραγματάκια που χρόνια τώρα τόσα άλλα βιβλία που κυκλοφορούν στο εμπόριο, καταφέρνουν να τα παρουσιάσουν  με πετυχημένη δομή, φτιαγμένη έτσι ώστε απλά και καθαρά να μπορεί ο μαθητής να εμπεδώσει τη θεωρία και να εξασκηθεί).

Αλλά η ομάδα που εκπόνησε -και μας πόνεσε- τα διδακτικά βιβλία των αγγλικών του ελληνικού γυμνασίου, θεώρησε φαίνεται ότι η εμπειρία από τόσους ελληνικούς και ξένους εκδοτικούς οίκους δεν προσφέρει τίποτα και αντί γι αυτό χάραξε μια δική της -εντελώς τεθλασμένη πορεία- εκμάθησης της γλώσσας. Μετά από συγκεκριμένες οδηγίες ανωτέρων; Μετά από λήψη ουσιών ίσως, που δημιουργούν δαιδαλώδεις συνειρμούς; Ποιός ξέρει.. Η επιστήμη σηκώνει ψηλά τα χέρια. (Κυριολεκτικά. Η γλωσσολογική επιστήμη).

 Και μάλιστα για μια γλώσσα όπως η αγγλική, που οι φορείς της -οι ομιλητές και οι θεωρητικοί- συνήθως έχουν την αντίθετη τάση από αυτή των συμπατριωτών μας, δηλαδή δεν έχουν τάση για πολυλογίες, ή απεραντολογίες.

(Ζωντανό παράδειγμα εγώ, τώρα, που πολυλογώ, όσο κι αν ήθελα να το αποφύγω. Αλλά πώς αλλιώς να εξηγήσω την κατάσταση;)

Να παραθέσω πιο συγκεκριμένα τα εξής χαρακτηριστικά:

Καμία σαφήνεια, καμία συνοχή, καθόλου πετυχημένα παραδείγματα, καμία αντιστοίχηση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, άλλα παρουσιάζει το βιβλίο μαθητή και σε άλλα προσφέρει ...εξάσκηση το βιβλίο ασκήσεων, πληθώρα λαθών (νοηματικών, γραμματικών, μέχρι και τυπογραφικών).

Γι αυτά τα τελευταία δεν ευθύνονται βέβαια οι συγγραφείς, αλλά δεν υπήρξε επιμέλεια; Έλεγχος; Βιάστηκαν να τα τελειώσουν; Αλλά και με τις  εικόνες ακόμα, πολλές φορές υπάρχει μπέρδεμα.

Απ ότι λένε οι συνάδελφοι γαλλικών και γερμανικών τα ίδια πάνω κάτω βρίσκουν και στα βιβλία της δικής τους ειδικότητας.

Άλλα παραδείγματα:

      1) Ο τρόπος που δομούνται τα κεφάλαια είναι χαοτικός. Και για το μάτι και για το μυαλό. Η ύλη που περιέχεται, εκτός από αδιάφορη έως απρόσφορη,  είναι και μεγάλη. Δεν καλύπτεται με τίποτα σε μια σχολική χρονιά. (Αυτό βέβαια ισχύει νομίζω σε όλα τα σχολικά βιβλία)

      2) Δεν υπάρχει καμία συνέχεια ανάμεσα στα βιβλία των τριών τάξεων.

Από το βιβλίο της Α τάξης των αρχαρίων που δεν έχει σχεδόν καθόλου κείμενα, ή έχει κάποια ακατάλληλα για αυτό το επίπεδο, περνάμε στο βιβλίο της Β κ-αρχαρίων που έχει κείμενα με λεξιλόγιο πολύ.. ανώτερο.
 (Φαίνεται πως ξέρουν αυτοί κάποιο μυστικό άγνωστο σε μας τους υπόλοιπους, που λέει ότι οι μικροί αρχάριοι έφηβοι, στη διάρκεια του καλοκαιριού ανάμεσα στην Α και στη Β τάξη, μέσω επέμβασης εξωγήινων δυνάμεων, αποκτούν ξαφνικά έναν πλούτο αγγλικού λεξιλογίου που θα τους βοηθήσει να ανταπεξέλθουν στα στρυφνά κείμενα της Β' και να πηδήξουν επίπεδο με την ευκολία που δείχνουν όταν πηδάνε μάντρες για να πιάσουν τη μπάλα που τους ξέφυγε στο παιχνίδι).

      3) Στο βιβλίο της Γ' τάξης τώρα.

Άαα, εδώ δεν έχει τέτοια. Τα πράγματα είναι ακόμα πιο πρωτότυπα. Απλώς, δεν υπάρχει (βιβλίο αρχαρίων). Αλλά ούτε και προχωρημένων! Υπάρχει ένα. Που είναι για πάσαν νόσον και μακακίαν (των αρμοδίων). Προφανώς όταν τα έφτιαχναν τέλειωσαν τα κονδύλια και το έργο δεν αποπερατώθηκε. Αλλά αυτό το ένα που υπάρχει, ξεπερνάει κάθε προσδοκία! Έχει όλα τα ελαττώματα των προηγούμενων και ακόμα περισσότερα.

Τα κείμενα σε κάθε κεφάλαιο ψάχνεις να τα βρεις όπως τη βελόνα στα άχυρα, ανάμεσα σε διάφορες εικόνες, διαγράμματα, «tasks» (κάτι σαν ασκήσεις δηλαδή), “projects”, (εργασίες ελληνιστί), του τύπου «Δουλέψτε σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων και φτιάξτε μια παρουσίαση για το πώς θα οργανώνατε ένα θεατρικό στο σχολείο σας» ή για το «Τι σημαίνει το Πάσχα για τους σύγχρονους Έλληνες».  Τα οποία , μέχρι να καταλάβει ο ίδιος ο διδάσκων πώς μπορούν να γίνουν και πόσος χρόνος θα χρειαστεί, έχει περάσει … το Πάσχα και βαίνουμε προς το τέλος του σχολικού έτους.

                Αφού λοιπόν τα κείμενα είναι ελάχιστα σε σχέση με όλα τα γύρω-τριγύρω, λύνεται και το πρόβλημα του επιπέδου. Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι. Χωρίς πολλά πολλά κείμενα, δεν έχεις και το θέμα του κατάλληλου λεξιλογίου για αρχάριους ή προχωρημένους. Διαλέγεις όποιο κείμενο θες, και το διδάσκεις όπως θές, άσχετα αν υπάρχουν ανάλογες ασκήσεις λεξιλογίου συνδεδεμένες με αυτό. Κάνε τις δικές σου. Όλα εμείς θα τα κάνουμε;

      4) Το «layout» (η διάταξη των σελίδων ελληνιστί):

 Ό,τι πρέπει για να σε πιάνει πονοκέφαλος. Κάθε κεφάλαιο (“Unit” αγγλιστί),  -12 σελίδων παρακαλώ-, χωρίζεται σε τρία  «Lessons». Κάθε… λέσον...  δεν παίρνω και όρκο σε τι χωρίζεται. Έπιασα και μελέτησα κάποια κεφάλαια ενδεικτικά, όταν πρωτοάνοιξα τα βιβλία, και μου πήρε τόσο χρόνο να βγάλω άκρη για το πού το πάει το … κεφάλαιο, ώστε να κάνω ένα γενικό πλάνο,  που αποφάσισα το συγκεκριμένο κεφάλαιο να μην το κάνω. Το ίδιο συνέβη και με ένα άλλο κεφάλαιο, και με ένα άλλο, ε… κατέληξα σε κάποια που θεώρησα πιο σημαντικά, είτε από άποψη γραμματικής, είτε θεματολογίας και λεξιλογίου, είτε.. απλώς επειδή φαίνονταν κάπως πιο στρωτά. .

Αυτά τα χαοτικά κεφάλαια λοιπόν, των 12 σελίδων, έχουν ένα κεντρικό θέμα, ως είθισται. Π.χ. «Τεχνολογία». Ας παρακάμψουμε το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο βιβλίο αναφέρονται ακόμα οι…  δισκέτες ως συνήθης τρόπος αποθήκευσης δεδομένων στον υπολογιστή, (και αυτές καθώς και άλλα… σύγχρονα μέσα. Εντάξει, «λεφτά –για ανανέωση βιβλίων- δεν υπάρχουν», το είπαμε), και ας πάμε στο πώς αναπτύσσεται το κεντρικό θέμα στα χωριστά  «Lessons».

Στο βιβλίο της Γ΄ υπάρχει το κεφάλαιο με τον γενικό τίτλο «Click On Line». (Οπότε, περιμένεις να εστιάσει στο θέμα του Ίντερνετ, έτσι δεν είναι;)

·      Η εισαγωγή όμως, σου μιλάει για την εξέλιξη του τηλεφώνου.

·      Το Lesson 1, με τον τίτλο «Gadgets», έχει εικόνες από μηχανήματα φαξ μέχρι τηλεόραση. Έ, λες κι εσύ ως καλοπροαίρετος άνθρωπος, εντάξει, έχουν να κάνουν με επικοινωνία. Μετά, εντάξει, έχει ένα κείμενο για το ίντερνετ, ενδιάμεσα –ξαφνικά - έχει μια αναφορά σε γραμματικό φαινόμενο και μετά άσκηση κατανόησης της δομής του κειμένου και μετά κάτι σάλτσες και … καμία εξάσκηση στο λεξιλόγιο,  που εδώ προσφέρεται.

·      Το Lesson 2, έχει τον τίτλο “Speak your mind” (Σα να λέμε «Μίλα, πες τη γνώμη σου, εκφράσου»).  Οι στόχοι (γράφονται στην αρχή κάθε μαθήματος, και λες ωραίο αυτό, ξέρεις πού βρίσκεσαι), είναι να μάθουν οι μαθητές α)να ξεχωρίζουν τη στάση των ομιλητών απέναντι σε διάφορα θέματα, β) να καταλαβαίνουν πληροφορίες που υπαινίσσονται σε ένα διάλογο, και τέλος, γ) να εξασκηθούν στο χρόνο Present Perfect.

Ξεκινάει με ένα Listening, μετά έχει ένα Speaking με δύο «tasks» εκ των οποίων το ένα έχει τον υπέροχο τίτλο «Ήσουν καλό παιδί τώρα τελευταία;»  …. Δηλαδή, το “Speak your mind” του τίτλου αφορούσε τελικά τους γονείς! Γιατί τα παιδιά καλούνται εδώ να γράψουν φράσεις όπως: «Τη μητέρα μου τη ρίχνει όταν…*»  ξερω γω.. δε διαβάζω 12 ώρες το 24ωρο και δεν παίρνω πάνω από 19,7.  Ή «Μπούχτισα πια!**», λέει ο πατέρας μου, όταν μου εξηγεί 32 φορές την άσκηση κι εγώ δε σκαμπάζω.  (*It gets my mum down when….) (**“I’ve had enough!”…)

Μετά, έρχεται η σελίδα της γραμματικής με παραδείγματα από τον Present Perfect (περίπου αντίστοιχος με το δικό μας Παρακείμενο). Α, δε μπορώ να πω, εδώ έχει κάποια ωραία παραδείγματα με εικόνες, και τα παιδιά οδηγούνται να εξαγάγουν τον κανόνα μόνα τους.

 Αλλά μετά τη θεωρία και τους κανόνες πρέπει να ακολουθεί και η εξάσκηση. Πούν’ την αυτή; Έ, ας δούμε στο βιβλίο ασκήσεων. Να, έχει! Κοιτάς καλύτερα (ο/η διδάσκων-ουσα), και βλέπεις ότι οι ασκήσεις («δραστηριότητες» τις λέει) είναι σύνολον 2 (και μισό) η μία είναι παιδαριώδης, με εικονίτσες,  εντάξει, οι δύο όμως ζητούν εφαρμογή του Present Perfect σε προτάσεις και ρήματα που θέλουν επιπρόσθετους κανόνες, οι  οποίοι δεν έχουν παρουσιαστεί στο βιβλίο του μαθητή!

Πρέπει πάλι εσύ (ο/η διδάσκων-ουσα), να το έχεις προβλέψει,  να τα παρουσιάσεις και να τα εξηγήσεις.

 Εκτός κι αν είσαι του τύπου «αν πηγαίνετε φροντιστήριο, τα ξέρετε, όσοι δεν πάνε, ας κόψουν το το λαιμό τους»

Η συνέχεια στο δεύτερο Lesson, περιλαμβάνει το Writing. Εδώ, μαθαίνουμε συνδετικές λέξεις ή φράσεις. Αλλά δε τις συνδέουμε ακριβώς με την άσκηση που ακολουθεί! (η οποία, δείχνει ένα κείμενο με οδηγίες για το πώς φτιάχνεις το e-mail σου, (σε μορφή… Outlook) τις οποίες πρέπει να μεταφέρεις στη θεία σου τη Νόρα που είναι άσχετη. Χε Χε..)

·      Για το  Lesson 3 δε θα πω πολλά, είναι ένα Project (που σπάνια προφταίνει κανείς να κάνει)

Στο Lesson 3 γενικά και στις 3 τάξεις έχουμε κάτι σάλτσες από tasks, ένα «Culture Corner» (…Γωνιά κουλτούρας. Γιατί είμαστε και πολύ-πολιτισμικοί) και τέλος ένα Self-Evaluation (Αυτοαξιολόγηση). Ασκήσεις δηλαδή, που μετράνε οι μαθητές μόνοι τους, τους πόντους που έπιασαν. Αλλά δεν μπορείς να… ποντάρεις σε αυτές τις ασκήσεις , γιατί δεν εξετάζουν  πραγματικά την ύλη που παρουσιάστηκε (;) στο κεφάλαιο, ούτε βοηθούν για επανάληψη.

Γενικά, όταν  έχεις φτάσει στο τέλος του κεφαλαίου των 12 σελίδων έχεις ξεχάσει το κεντρικό θέμα.

Το δε βιβλίο του καθηγητή έχει τόσες λεπτομέρειες και παραινέσεις για .. πρόσθετες δραστηριότητες, που στο τέλος το παρατάς και κάνεις τα δικά σου.

Επίσης:  Εκείνο το ρημάδι το Writing, ζητάει συχνότατα να γράψουν τα παιδιά κάποια πράγματα για τα οποία το ίδιο το κεφάλαιο δεν τους προσφέρει πρώτα την ανάλογη εξάσκηση. Π.χ. Γράψτε ένα «report» «Πώς το γράφουν αυτό βρε αδερφέ; Δώσε μου ένα παράδειγμα», θα αναρωτηθούν δικαίως οι μαθητές. Θα μου πείτε, δώσ’ τους εσύ το παράδειγμα.

Και εδώ ερχόμαστε στο θέμα του πόσα χρειάζεται να κάνει ο ίδιος ο καθηγητής ή η καθηγήτρια για να μπορέσει να δουλέψει το βιβλίο:  Φωτοτυπίες και πάλι φωτοτυπίες!!!

Και καλά να είναι έμπειρος/η και να έχει το αρχείο του. Άμα δεν έχει, πρέπει να αφιερώσει ώρες και ώρες να βρει σχετικά θέματα και ασκήσεις. (Αν έχει μεράκι εννοείται, ή χρόνο άπλετο. Ειδάλλως, θα ακολουθήσει τις οδηγίες  από τους σχολικούς συμβούλους που συνοψίζονται στην εξής μία:  «Κάντε επιλογές. Δε χρειάζεται να τα διδάξετε όλα».